Salam dostlar,

Əvvəlki məqaləmizdə mənfi təsir göstərən hadisələrə (incident) və onların səbəbi olan problemlər mövzusuna toxunduq.

Çoxu İT dostlarım, əsas problemlərin “Müdüriyyət lisenziyaları almır”, “Təchizatımız köhnədir”, “İstifadəçi sayı çoxdur, çatdırmırıq” kimi səbəblərdə görürlər. Mövzuya dəvam olaraq demək istəyirəm ki, düzdür, bu tipdə problemlər var və onlar ancaq müdüriyyətin mali imkanlarına bağlıdır, əmma, çox vaxt problemlərin kökü bizim özümüzdə vəya İT işinin səhv idarəedilməsindədir.

Yenə misal olaraq:

“Müdüriyyət lisenziyaları almır” – verdiyimiz proqram təminatı şirkətin ümümi İT büdcəsinə uyğundur mu? sualı verilməlidir. Avropada bazarda ən aqressiv böyüyən şirkətlər belə ümümi gəlirinin ancaq 10-15% -ini İT-yə ayırır. (Habelə Rusiyada bu göstərici 20-25% keçmir)

50 istifadəçisi olan şirkət 200 minlik məlumat mərkəzinin tikilməsinə necə qərar verəbilər ki? İllik 30 min gəlir əldə edən şirkət, 15 minlik CRM proqram təminatına lisenziya necə alabilər ki?

“Təchizatımız köhnədir” – Alınan təchizat nə vaxt alınıb, amortizasiya vaxtı çatıb mı və ən əhəmiyyətlisi təchizatən isitifadəsindən əldə olunan gəlir (ROİ) onun mali dəyərini şirkətə geri qaytarıb mı?

6 il bundan əvvəl 30 minlik serverləri aldıqsa və onların ancaq 30% istifadə edib, şirkətin biznesinə 10 min belə gəlir qatılmadısa, yeni serverlərin alınması qərarı necə veriləbilər ki?

Əlbəttə bu misallar mübahisəlidir, ssenarilər cür bə cür olur, ancaq bu sualları özümüzə verməliyik.

Mən əsasən üçüncü misal  “İstifadəçi sayı çoxdur, çatdırmırıq” üzərində durmaq istəyirəm. Bu səbəbi gördüyümüz problemləri həll etmək üçün incidentləri, problemləri və DƏYİŞİKLİKLƏRİ idarəetmək lazımdır.

Beləliklə tanış olun:

İT Dəyişikliklərin İdarəedilməsi

Dəyişiklik (Change) Nədir?

İT xidmətlərinin göstərilməsində vacib olan istənilən konfiqurasiya ədədinə (Configuration İtem) əlavə, təsir vəya istifadədən çıxarılması – bizim üçün dəyişiklik deməkdir. Bu cümlədə əsas rolu – VACİB sözü oynayır.

VACIB! Yəəəəni, yenə misal olaraq, əgər mən Email xidmətinin yerləşdiyi əsas serveri günün günorta vaxtı restart verirəmsə və bu istifadəçilərin emaildən istifadəsinə mənfi təsir göstərirsə bu server və bu dəyişiklik (server işlək vəziyyətinə təsir) mənim üçün VACİBDİR.

Əgər printerdə katric dəyişirəmsə bu vacib deyil. Əgər mənim şirkətim printerə çapa verməklə 24/7 pul qazanırsa, katric dəyişmək VACİB bir dəyişiklikdir.

Beləliklə bir daha, nəyin vacib nəyin vacib olmayan qərarını hər bir İT meneceri müdüriyyət ilə qərar verir və VACİB olanları ayrı üsullarla, vacib olamayanları daha bəsit üsullarla idarəedir.

Beləliklə dəyişikliklərin kateqoriyaları əmələ gəlir:

Standart dəyişiklik (vacib olmayan və avtomatlaşdırılmış prosedur üzrə olunabilən dəyişiklik)

Normal dəyişiklik (orta vacibliyi olan və nəzarət olunmalı dəyişiklik)

Təcili

Bunlar hər şirkətə görə əlavə kateqoriyalara da bölünəbilər:

Təcili

Kritik və təcili

Normal, əmma elə bil standart

Standart, əmma elə bil normal vs.

Dəyişikliklərin idarəedilməsi prosesi bu dəyişiklikləri qeyd edir, kateqoriyalara bölür, hər birinə ayrı tədbirlər toplusu yaradır (prosedur), avtomatlaşdırır, nəzarət və hesabat verir.

“İstifadəçi sayı çoxdur, çatdırmırıq” misalına qayıdaraq:

İT işimizdə nəyisə dəyişiriksə (vacib olanı) bunu qeyd etməliyik. Qeyd etməliyik ki, əgər nəyisə dəyişsək və bu dəyişiklik mənfi təsirə gətirirsə səbəbi tez tapıb vəziyyəti geri qaytarabilək.

Qeyd etmişiksə və bu dəyişiklik (məsələn serverə update etdik) mənfi təsir göstəribsə bunu unutmamalı (bazaya qeyd etməli) və gələcəkdə bir də təkrar olunmasın deyə tədbir görülməlidir.

Standart dəyişikliklər Servicedesk işçilərinə avtomatlaşdırılmış formada təhvil verilməli, prosedur və instruksiyalar verilməlidir. Hətta istifadəçi özü belə bəzi bu standart dəyişiklikləri edəbilər (misal katric dəyişikliyi)

Beləliklə Sistem Administratoru gündə 50 dəfə Domain istifadəçisinin parolunu reset edirsə, əlbəttə onun başqa vacib layihələrə vaxtı yoxdur. Əmma bu standart dəyişiklik, Servicedesk işçisinə bəsit və uyğun formada təhvil verilsə, vaxt tapılacaq.

Normal dəyişikliklər, vaibliyinə görə, ancaq İT Departamenti daxilində yox, digər departament üzvləri (kimə xidmət göstərilirsə) müzakirə edilməli və birgə olunsun-olunmasın qərarı verilməlidir. Belə bir komitəyə CAB (Change Advisory Board) – Dəyişikliklər üzrə Komitə deyilir.

Yenə misal olaraq, əgəq biz Maliyə sisteminin yeni versiyasına keşmək istəyiriksə, bunu Maliyəə Departamenti, Satış Departamenti ilə müzakirə edib, yeni imkanlarla tanış edib bu dəyişiklik olunsun-olunmasın qərarının öhdəliyini paylaşmalıyıq.

Təcili dəyişikliklər, adından məlum olduğu kimi, təcili olub vaxt qıtlığı olsa belə, yenə öhdəlik və məsuliyyət paylansın naminə, İT meneceri və şirkətin rəhbəri olunsun-olunmasın təsdiqindən sonra yerinə yetirilə bilər.

Beləliklə, nəyi, nə vaxt, nə üçün dəyişdik və bu bizə nə verdi, görəsən problem yaratmadı suallarına cavab versək, “İstifadəçi sayı çoxdur, çatdırmırıq” problemini həll edərik.

Şərhlərinizi əsirgəmiyin, təşəkkürlər.